مقابله با خطرات ناشی از خواب آلودگی هنگام سفر
زمانی که برای مسافت‌های طولانی مخصوصاً در هنگام شب رانندگی می‌کنیم ممکن است که دچار خواب‌آلودگی شویم. اغلب تمایل داریم پس از یک روز طولانی و خسته‌کننده یک خواب سبک و کوتاه داشته باشیم. با اینکه خیلی از ما فکر می‌کنیم تا هر موقع که بخواهیم حتی درزمانی که ذهن و جسم ما به‌شدت احساس خواب‌آلودگی دارد می‌توانیم ذهن خود را هوشیار نگه‌داریم. اما حقیقیت چیز دیگری است. خواب یک فرایند بیولوژیکی بسیار قدرتمند است که حتی بر بهترین رانندگان نیز می‌تواند غلبه کند و پایین کشیدن پنجره و یا زیاد کردن صدای آهنگ به‌تنهایی نمی‌تواند به این موضوع کمک کرده و جلوی خواب‌آلودگی را بگیرند.
علائم شایع خواب‌آلودگی در هنگام سفر شامل عدم توانایی تمرکز کافی، پلک زدن مستمر و یا سنگین شدن پلک‌ها، داشتن افکار ناپیوسته و پریشان، به‌سختی بالا نگه‌داشتن سر، ضعیف شدن حافظه کوتاه‌مدت و احساس ناراحتی و آزردگی می‌شود. برای اینکه از این حالت‌ها در هنگام رانندگی مخصوصاً شب‌هنگام دور بمانیم بهترین کار این است که یک خواب کامل 7 الی 8 ساعته قبل از شروع رانندگی و سفر داشته باشیم. اگر هم‌زمان کافی برای این میزان خواب ندارید لااقل برای زمان کمی قبل سفر هم که شده بخوابید.
اما درصورتی‌که در حین سفر و رانندگی در شب با این حالت‌ها مواجه شدیدم به‌غیراز اینکه ماشین را کنار جاده متوقف کرده و یک چرتی بزنیم، چه کارهای دیگری می‌توانیم بکنیم تا بیدار مانده و به رانندگی خود ادامه دهیم؟
- به‌تنهایی به سفر جاده‌ای نروید!
زمانی که قصد دارید از طریق جاده و با خودروی شخصی خود مخصوصاً در شب‌هنگام سفر کنید بهتر است که حداقل یک دوست و یا آشنا در کنار شما باشد تا گهگاه با او صحبت کرده و هوشیاری‌تان بیشتر شود. همچنین چنین شخصی می‌تواند هنگامی‌که شما از شدت خستگی و خواب‌آلودگی دیگر توان ادامهٔ مسیر را ندارید می‌تواند به شما گوشزد کند که برای مدتی توقف کرده و استراحت کنید. به‌علاوه، همراه شما ممکن است که بتواند در رانندگی کمکتان کند.
2- استفاده از غذا و نوشیدنی برای هوشیار ماندن
حس چشایی خود را بیدار نگه‌داشته و یک نوشیدنی انرژی‌زا بنوشید. با این روش سطح هوشیاری شما برای مدت قابل‌توجهی در حین رانندگی افزایش می‌یابد. برای بیدار نگه‌داشتن قوهٔ چشایی خود می‌توانید یک سیب، پرتغال، یا لیمو بخورید. همچنین، هرچقدر مادهٔ غذایی که مصرف می‌کنید مزهٔ قوی‌تر و تندتری داشته باشد بهتر است. البته اگر مادهٔ غذایی که می‌خواهید مصرف کنید خوردنش سخت است بایستی خودروی خود را در کنار جاده در یک جای مطمئن نگه‌داشته و با اطمینان خاطر غذای خود را مصرف کنید.
مادهٔ غذایی خود را به‌آرامی مصرف کنید. اگر میان وعده‌ای همراه خود دارید که از تکه‌های کوچکی تشکیل‌شده (مثلاً چیپس) سعی کنید که هر بار یک قطعه و به‌آرامی بخورید. هرچقدر که آرام‌تر بخورید و خوردنتان طول بکشد و در حقیقت فعال‌تر باشید می‌توانید راحت‌تر بیدار بمانید.
نوشیدنی خود را به آرامی بنوشید. قوه به دلیل اینکه کافئین دارد در این مواقع خیلی خوب عمل می کند و کمکتان می کند که بیدار بمانید. همچنین توقف پی در پی در محل سرویس های بهداشتی بین راهی کمکتان می کند تا ذهنتان هوشیار بماند.
از خوردن قند و شکر و مواد قندی پرهیز کنید. خوردن مواد قندی باعث برانگیخته شدن چندین پاسخ در سیستم بدنتان می‌شود که درنهایت پس از گذشت مدت‌زمانی باعث خواب‌آلودگی شما می‌شود. هرچقدر که آن مادهٔ قندی که مصرف می‌کنید سریع‌تر وارد سیستم بدن و جریان خونتان شود (شاخص گلیسمی بالاتری داشته باشد) به‌طور شدیدتری هم باعث خواب‌آلودگی شما می‌شود.
برای اینکه دهانتان مدام مشغول باشد آدامس بجوید. جویدن آدامس در حین رانندگی باعث می‌شود که خمیازه نکشید و درنتیجه کمتر حس خواب‌آلودگی به شما دست می‌دهد. فقط دقت داشته باشید که پیوسته به جویدن ادامه دهید حتی اگر دهانتان از جویدن خسته شود! به‌علاوه، زمانی که آدامس می‌جوید مغز شما تصور می‌کند که انگار در حال غذا خوردن هستید و درنتیجه از خواب‌آلودگی جلوگیری می‌کند.
کاری انجام دهید که چندین حس شما را درگیر می‌کند. مثلاً خوردن تخمه آفتاب‌گردان باعث می‌شود که شما مدام درگیر باشید و درعین‌حال حواستان از جاده پرت نمی‌شود. کل فرایند تخمه خوردن از شکستن آن، تکان دادن آن داخل دهان، و دور انداختن پوسته‌اش باعث می‌شود که ذهن فعال و بیدار باشد. فقط یادتان باشد که یک پلاستیک یا ظرف پلاستیکی در خودرو همراهتان باشد تا بتوانید پوسته‌های تخمه‌ها را داخل آن بریزید.
3- همه‌چیز را خنک نگه‌دارید!
دمای داخل خودرو را پایین نگه‌دارید. سعی کنید دمای داخل خودرو را مقداری خنک‌تر از حد مطلوبتان نگه‌دارید. البته دمای داخل خودرو را سرد نکنید، چراکه بدن و ذهن برای اینکه به‌خوبی فعالیت کنند احتیاج به گرمای کافی دارند. همچنین، دریچه‌های کولر خودرو را بر روی صورتتان تنظیم کنید.
صورت و گردن خود را با یکپارچهٔ مرطوب تمیز کنید. این کار به سرحال شدنتان بسیار کمک می‌کند.
یکی از پنجره‌ها را بازکنید. خوردن مداوم یک باد خنک و شدید داخل صورتتان کمک می‌کند که هوشیار بمانید. البته شدت این باد نباید به‌اندازه‌ای باشد که چشمانتان خشک شود و یا مانع دیدتان شود.
4- یک موسیقی پخش‌کنید
به یک موسیقی گوش دهید که از آن متنفرید! هرچقدر موسیقی که به آن گوش می‌دهید برایتان آزاردهنده‌تر باشد و از آن بیشتر متنفر باشید بهتر است. به هر چیزی که گوش می‌دهید نباید موسیقی باشد که آن را دوست دارید، مخصوصاً اگر موسیقی آرامش‌بخش باشد. اگر به موسیقی موردعلاقهٔ خود گوش دهید کم‌کم حالت آرامش به شما دست داده و به خواب می‌روید. به‌علاوه، در صورت امکان صدای موسیقی را تا حدی که برایتان غیرقابل‌تحمل باشد بالا ببرید.
همراه با موسیقی شما هم بخوانید و یا شخص دیگری در داخل خودرو گفت‌وگو کنید. البته هنگام رانندگی با تلفن همراه خود صحبت نکنید چرا که هم خطرناک است و هم (در بسیاری از نقاط دنیا) غیرقانونی. اما آواز خواندن و یا صحبت کردن با دیگران از فعالیت‌هایی هستند که در رانندگی شما تداخلی ایجاد نمی‌کنند.
5- داخل خودرو نیز فعالیت کنید!
گهگاه سر خود را به این‌طرف و آن‌طرف تکان دهید و یک‌نفس عمیق بکشید. حتی اگر لازم بود چند سیلی آرام به‌صورت خود بزنید.
یکی از دست‌هایتان راکمی از پنجره بیرون ببرید.
خود را کمی بر روی صندلی تکان داده و محکم و سرحال بنشینید.
اعداد را با هم جمع و تفریق کنید! با این روش می‌توانید ذهنتان را مشغول کرده و آن را تا زمانی که به مقصد برسید هوشیار نگه‌دارید.
سعی کنید همراه با موسیقی کمی بدن خود را حرکت دهید و هرچقدر پرانرژی‌تر باشید بهتر است.
کمی جیغ یا فریاد بکشید! هرچند که این کار عاقلانه به نظر نمی‌رسد اما به شما کمک می‌کند تا موقتاً کمی خستگی‌تان برطرف شود و بیدارتر شوید.
6- تنظیمات را تغییر دهید.
از سیستم کنترل خودکار سرعت استفاده نکنید.
در هنگام شب‌چراغ داخلی خودرو را روشن کنید. تاریکی باعث می‌شود تا بدنتان ملاتونین ترشح کند. ملاتونین هورمونی است که شما را به حالت خواب می‌برد و حتی سریع‌تر از خستگی اثر خود را نشان می‌دهد. بنابراین حواستان جمع باشد و قبل از اینکه به حالت خستگی و خواب‌آلودگی بروید چراغ داخلی اتومبیل را روشن کنید؛ زیرا اگر به دلیل تاریکی هورمون ملاتونین در سیستم بدنتان ترشح شود حالت خواب‌آلودگی شما بسیار سخت برطرف می‌شود و تا 15 دقیقه چرت نزنید سرحال نخواهید شد.
صندلی خود را در موقعیتی قرار دهید که به آن عادت ندارید. البته حواستان باشد تا صندلی خود را در حالتی قرار ندهید که اگر کیسهٔ هوا باز شد به شما آسیب بزند. همچنین صندلی شما باید در موقعیتی باشد که دید خوبی به جاده و آینه‌ها داشته باشید. زمانی که به این حالت صندلی عادت کردید دوباره حالت و موقعیت آن را تغییر دهید.
7- استفاده از دارو ها
قبل از شروع به رانندگی دارو های لازم جهت برطرف کردن خواب آلودگی را بردارید. مخصوصا اگر خواب آلودگی به دلایل مختلفی از قبیل کار شیفتی و غیره یک مسئله ی اجتناب ناپذیر برای شماست.
هیچ‌وقت برای زود رسیدن به مقصد عجله نکنید، برخی افراد بدون لذت بردن از مسیر فقط به فکر رسیدن به مقصد هستند و از زیبایی‌های مسیر غافل می‌شوند. در طول مسیر می‌توان از کوه‌ها، دشت‌ها، منظره‌ها لذت برد. با یک برنامه‌ریزی به‌موقع و صحیح و عجله نکردن می‌توانید مسافرت خوب و خوشی را برای خود و اطرافیانتان رقم بزنید. اگر در طول مسافرت خسته شدید و به شهری رسیدید که جایی برای اسکان و استراحت نداشتید بدون هیچ نگرانی می‌توانید به کمک سامانه سامیتا هتل دلخواه خود را در کمترین زمان ممکن انتخاب و رزرو کنید.
